Sličnosti i razlike između pšenice i raži u izgledu, sastavu i primjeni
Tamni raženi i bijeli kruh od pšenice proizvodi su koji se lako razlikuju na policama trgovina. Ali sirove kulture - raž i pšenicu može međusobno razlikovati samo stručnjak prije obrade. Mi ćemo vam detaljnije reći kako se te žitarice razlikuju i koja su obilježja njihove uporabe.
Sadržaj članka
Opis raži i pšenici
Raž i pšenica - Biljke iz porodice Poaceae, koje se u poljoprivredi koriste kao krmne kulture.
Botanički opis i upotreba raži
Raž (Secale) je rod zeljastih biljnih biljaka, uključujući desetak vrsta. Rž (Secale cereale) rasprostranjen je u Rusiji kao krmna kultura. Riječ raž odnosi se i na plod ove biljke.
Znakovi sjemena raži:
- korijenski sustav je vlaknast, prostire se do 1-2 m dubine;
- stabljika nije razgranata, šuplja, uspravna, s 5-7 međuprostora, ispod ušiju pubescentna, duga 80-100 cm;
- lisne ploče široko linearne, plavkaste boje, duge 15-30 cm i široke 1,5-2,5 cm;
- cvat - složeni šiljak, samotan, sjedi na vrhu stabljike, dug 5-15 cm i širok 0,7-1,2 cm, šiljasti šiljak, dugačak 2-5 cm;
- cvijet ima tri stabljike s prašilicama koje strše iz šiljka;
- oprašivanje - vjetar;
- plod je kariops, stisnut sa strana, ima dubok utor, duljina - 5-10 mm, širina - 1,5-3 mm, debljina - 1,5-3 mm, izduženi ili ovalni oblik s poprečnim naborima na površini, boja ploda - od bijelog do tamnog cimeta.
Biljka potječe od divljih rođaka s obala Turske (regija Anatolija).
Za razliku od pšenice, raž je otporniji na sušu i ne zahtijeva pH vrijednost tla, što ga čini usjevšijim.
Ova se kultura koristi u prehrambenoj industriji za pravljenje brašna, kvasa i raženog kruha. Raž se koristi i za proizvodnju škroba i alkohola.
U stočarstvu se kao hrana za životinje koriste svježe stabljike raži.
U poljoprivredi su raž i senf najbolji siderati. Oni inhibiraju rast korova, rahljaju ilovasta tla i istiskuju nematode.
U prehranu su uključene žitarice, ražene mekinje i raži stabljike. Za bolesnike sa šećernom bolešću endokrinolozi preporučuju zamjenu bijelog pšeničnog kruha tamnim raženim kruhom, jer ga ima manje glikemijski indeks: 55 - za raženi kruh, 95 - za pšenični kruh izrađen od vrhunskog brašna.
Botanički opis i upotreba pšenice
Pšenica je rod zeljastih biljaka, uključujući oko 20 vrsta. Na teritoriju Rusije uzgajaju se hibridi i sorte vrsta tvrda pšenica (Triticum durum), engleska pšenica (Triticum turgidum), meka pšenica (Triticum aestivum) i pšenična pšenica (Triticum spelta).
Znakovi roda pšenice:
- vlaknasti korijenski sustav;
- stabljike su ravne, gole, ne razgranate, visoke 30-150 cm;
- lista listova linearna ili široko ravna, široka 3-15 mm, gola ili dlakava, hrapava;
- cvat - složeno uho, duljine 3-15 cm, s dlancima do 18 cm;
- cvjetovi s 3 stabljike, prašnici dugi 2-4,5 mm;
- oprašivanje - vjetar;
- plod je slobodnog ovalnog ili duguljastog kariopsa duljine 5-10 mm, na vrhu prekriven dlačicama, ima dubok utor.
Pšenica je porijeklom s jugoistoka Turske. Prema pretpostavci ruskog znanstvenika N. I. Vavilova, pšenica dolazi od divljih predaka koji rastu u Armeniji.
U prehrambenoj industriji pšenica je sirovina za proizvodnju brašna, žitarica, alkohola, biljnog pšeničnog ulja, kruha, tjestenine i konditorskih proizvoda.Destilerija koristi pšenicu za izradu votke, piva i viskija. Protein se dobiva iz žitarica pšenice - glutena (gluten), koji se koristi kao zgušnjivač i stabilizator konzistencije kobasica, mekog sira, pašteta i deserta.
Pažnja! Gluten i hrana koja sadrži gluten su kontraindicirani u bolesnika sa celijakijom (nemogućnost razgradnje glutena).
Pšenica je krmna kultura u stočarstvu. Životinje jedu žitarice, sijeno, slamu, svježe bilje.
Za razliku od raži, komponente zrna pšenice koriste se u tradicionalnoj medicini. Pšenični škrob koristi se kao punilo za tablete, masti, praške za prah, kao i za zavoj od škroba. Ekstrakt pšeničnih klica je imunomodulatorni lijek koji se koristi za poticanje imuniteta nakon ozljeda, bolesti i tijekom hladne sezone. U kozmetologiji se ovaj lijek koristi izvana kao pomlađujuće sredstvo.
Pšenične šiljke koriste se u cvjećarstvu kako bi cvjetnim aranžmanima pružile etničko raspoloženje.
Razlike između raži i pšenice
Zrno raži i pšenice dobiva se iz biljaka različitih rodova... Te su biljke prilično daleka rodbina, ali unatoč tome, krajem 19. stoljeća, dobiven je njihov hibrid, Triticosecale, za koji je karakteristična povećana otpornost na mraz. Pogledajmo pobliže kako se razlikuju pšenica i raž.
Usporedna analiza sastava zrna raži i pšenice
Nutritivni parametri suhog zrna pšenice i raži prikazani su u tablici.
| Prehrambeni pokazatelj | Vrijednost na 100 g zrna raži | Vrijednost na 100 g pšeničnih zrnaca |
| Voda | 14 g | 14 g |
| ugljikohidrati | 55,8 g | 57,5 g |
| Alimentarna vlakna | 16,4 g | 11,3 g |
| masti | 2,2 g | 2,5 g |
| Protein | 9,9 g | 13 g |
| Kalorični sadržaj | 283 kcal | 304 kcal |
| Vitamin A | 2 μg | 1 μg |
| Beta karoten | 20 mcg | 10 mcg |
| Vitamin E | 2,8 mg | 3,4 mg |
| Vitamin B1 | 0,44 mg | 0,37 mg |
| Vitamin B2 | 0,2 mg | 0,1 mg |
| Vitamin B5 | 1 mg | 1,2 mg |
| Vitamin B9 | 55 mcg | 46 μg |
| Vitamin B6 | 0,41 mg | 0,6 mg |
| Vitamin H | 6 μg | 11,6 mcg |
| Vitamin PP | 4,8 mg | 12,2 mg |
| kolin | — | 94 mg |
| Kalij | 424 mg | 325 mg |
| kalcijum | 59 mg | 62 mg |
| Silicij | 85 mg | 48 mg |
| Magnezij | 120 mg | 114 mg |
| Natrij | 4 mg | 8 mg |
| Sumpor | 85 mg | 100 mg |
| Fosfor | 366 mg | 368 mg |
| Klor | 46 mg | 30 mg |
| Bor | 310 mcg | — |
| Željezo | 5,4 mg | 5,3 mg |
| Jod | 9,3 µg | 11 μg |
| Kobalt | 7,6 mcg | 5,4 µg |
| Mangan | 2,77 mg | 3,7 mg |
| Bakar | 0,46 mg | 0,53 mg |
| Molibden | 18 mcg | 42 μg |
| Selen | 25,8 mcg | — |
| Fluor | 67 mcg | 80 mcg |
| Krom | 7,2 µg | 5,5 mcg |
| Cinkov | 2,04 mg | 2,81 mg |
Pšenica je hranjivija od raži... Rž sadrži više B vitamina i vitamina A, ali manje vitamina H i PP. Također mu nedostaje holin.
Rž sadrži relativno više kalija, silicijuma, klora, kobalta, kroma, selena i bora. Pšenica pobjeđuje s obzirom na sadržaj kalcija, natrija, sumpora, joda, mangana, molibdena, fluora i cinka.
Razlike u svojstvima pšenice i raži
Osim tradicionalne medicine, pšenice i njenih sadnica koristi se u narodnim receptima za liječenje bolesti. Rž se koristi u narodnoj medicini i dijetalnoj prehrani. Razmotrimo detaljnije koja su to svojstva žitarice.
| Učinak na tijelo | Raž | Pšenica |
| Pomlađivanje tijela | — | + (za sadnice) |
| Jačanje imuniteta | + (za infuziju žitarica s medom) | + (za ekstrakt pšeničnih klica) |
| Gubitak težine | + | — |
| Pojačavajući učinak na crijeva | + | + |
| Omekšavanje i njegu kože | — | + (za vanjsku upotrebu decokcija kao losiona) |
| Prevencija kardiovaskularnih bolesti | + (za dekociju cjelovitih žitarica) | — |
| Iskašljava učinak protiv kašlja | + (za dekociju cjelovitih žitarica) | — |
| Uklanjanje bolova u zglobovima | + (za dekociju cjelovitih žitarica) | — |
Proizvodi pekarskih raži imaju niži glikemijski indeks od sličnih proizvoda napravljenih od pšeničnog brašna, pa ih umjesto pacijenata s dijabetesom koriste pacijenti s dijabetesom.
Reference. Zrno raži i proizvodi na njihovoj osnovi sadrže gluten, poput svih plodova porodice žitarica (Bluegrass), pa su kontraindicirani u bolesnika s intolerancijom na gluten.
Proizvodi raži i pšenice kontraindicirani su u bolesnika s upalnom bolesti crijeva.
Razlike u izgledu raži i pšenice
Ne samo izgled biljaka, već i izgled zrna ovih biljaka je različit. Čak se i kruh pečen od brašna ovih žitarica razlikuje po izgledu i ukusu: pšenični kruh je bijeli, zlatne kore, slatkast je po ukusu, a raženi kruh je tamno smeđe boje s crnom koricom, ima karakterističnu kiselost.
Detaljnije možete vidjeti kako raž i pšenica izgledaju na fotografiji.
Tablica prikazuje usporedne vanjske karakteristike raži i pšenice.
| Vanjski znak | Raž | Pšenica |
| Izgled spikeleta | Šiljak je tanak s dugim peteljkama | Šiljak je gust s odvajanjem tankih lukova |
| Visina stabljike | Do 2 m | Do 1,5 m |
| Boja zrna | Svijetlo zelena, siva, tamno smeđa | Svijetlo žuta, zlatna |
| Oblik zrna | Duguljast | ovalan |
| Pubescencija žitarica | Ne | Zrno pubescentno na vrhu |
Razlike između biljaka postaju vidljive tijekom razdoblja zrenja šiljka. Pšenica gubi boju i postaje jantarna, raž ostaje tenda, sivo-zelene boje.
Uobičajeni znakovi raži i pšenice
Budući da su ti krmni usjevi botanički bliski, imaju brojne slične osobine, zbog čega ih često zbunjuju.
Sličnosti između raži i pšenici:
- zajednička obitelj - Žitarice;
- podrijetlo - Turska;
- isti tip korijenskog sustava;
- čvorova struktura šuplje stabljike;
- linearni listovi s uzdužnom venacijom;
- caryopsis obje biljke ima karakterističan uzdužni utor.
Obje biljke blagotvorno utječu na zdravlje organizma, koriste se u narodnoj medicini i dijetalnoj prehrani.
Zaključak
Da biste razlikovali dvije žitarice - raž i pšenicu - obratite pažnju na izgled šiljaka i žitarica. Zreli šiljci raži su tanki i imaju duge pege, sivkasto-zelene boje. Pšenične šiljke su zlatne, nebeske, debele. Zrno raži je duguljasto, sivo-zelene boje, ali postoje sorte sa svijetlim i tamno smeđim zrnima. Žitarice pšenice su zlatne boje, na vrhu su ovalni, ovalne, imaju karakterističan uzdužni utor.
Pšenica se koristi u prehrambenoj industriji, kuhanju, tradicionalnoj i narodnoj medicini. Proizvodi raži koriste se u narodnoj medicini, prehrambenoj industriji i kuhanju.